Poemas / Édgar Darinel Garcí­a

Debemos inventar

Con la tibieza del silencio duermo
un fragmento de ti se desprende
y se impregna en la habitación del sueño
pienso entonces que debemos inventar
nueva cartografía para buscarnos
una moda o costumbre para recibir la noche con luciérnagas
un andar sigiloso para no despertar la muchedumbre
debemos inventarnos cada noche hasta despertar el sonoro silencio.

 

Quemé tu nombre

Quemé tu nombre sobre el fuego que galopa un augurio
Mi madre me dice con intención de consuelo
sólo es leño verde, hijo, que el humo no te sofoque

Mi cuerpo ahumado, desnudo de palabras
amargo, tiznado con esencias fúnebres y nupciales interrumpidos

Ahogué tu nombre con aguardiente y embriagué al olvido
lo puse a arder como incienso y ofrendar lo insípido de tu nombre
a lo deleznable de la noche

Amasé tu nombre con barro y hollín
moldeé la deidad de tu semblante
y la puse como sombra en el altar de una casa abandonada.
Quemé tu nombre sobre el fuego que galopa un augurio.

 

Caminador

Caminador de días fugaces
dime dónde pasar la lluvia
en esta ciudad salvaje
en el camino que me lleva
al rincón de los lamentos de la tierra

Cazador de canciones, incendia el canto de los pájaros
extingue cerdos salvajes
con la cólera de su grito
escupiendo el rostro de los pobres

Dónde refugiaré a mis hijos
entre estos hombres
temerosos de pronunciar sus propios nombres

Versiones del tzotzil del autor.

Sk’an jpastik ta yach’
Chis vayes svo’bal ch’abal osil / jun ja ts’ubil ta xt’ol / ta spak’sba ta snail vayich / la jnop ju’un ti tsk’an jpastik ta yach’ / ach’ sa’obiltik sventa ta tajbatik / jun ach’ talel sventa ta ch’amel ak’ubal xchu’uk kukay / jun k’un xanbal sventa mu jlikestik li epal jvayometike / ja’lek sk’an spasbatik ta ach’ jujun ak’ubal ja’to me li julav ta svo’bal ch’abal osil.

La jchik’ ja bij
La jchik’ ja bij ta sbaj k’ok’ xpululet oy k’usi ta xal / Li jme’e chi spatbe ko’on ta xalbun / ja’ yaxal si’ un kerem mu xa jik’av-o sch’ajilal // Ch’atabil li jbek’tale, bonbil ta obok ch’abal sk’oplal / ch’atabil ta sch’ajilal mukenal xchu’uk bu muk’ stsuts nupuneletik // La kak’ xjik’av ja bij ta pox, la jyakubtas li chayel ta jolile / la jchik’ k’usba pom sventa ta jch’ata-o li chalbal smujil ja bije / li k’usi chopol oy ta ak’ubale // la jop ta vots’el ja bij xchu’uk ik’al obok / la jpat slok’olal ja sat / la kikta k’usba jun nak’ubalil ta jun xokol naj. / La jchik’ ja bij ta sba k’ok’ xpululet oy k’usi ta xal.

Xanbal vinik
Xanbal vinik ta anil ech’el k’ak’aletik / albun, bu ta jsa’ axinal sventa chkets’es li jo’e / li’ ta t’etikal jteklume / li’ ta sbelel chi yik’batel / li bu yakal x-o’k li jme’tik balumile // Jmil keovineletik, tsanbo sk’ak’al sk’eovinel uni mutetik / laj milano vomol chitometik / xchu’uk sk’ak’al ja vo’on cha avan / cha tu’btabe sat abolsba vinik antseti // Bu chkak’ chnaki li jnich’nab take / li’ ta yo’lil jxi’el viniketik / ta xi’ik ta alel sbijik

Comparte este texto: